Była to pierwsza w Europie nowoczesna ustawa zasadnicza, uchwalona podczas obrad Sejmu Czteroletniego, zgodnie z obowiązującymi wówczas ideami oświecenia.
3 maja 1791 roku Sejm Wielki uchwalił Ustawę Rządową, reformującą dotychczasowy ustrój państwa. Najważniejszym osiągnięciem ustawy było zniesienie liberum veto i wolnej elekcji - wolną elekcję zastępuje wyborem panującej dynastii przez sejm, wprowadzenie czterech stałych ministerstw, zwiększenie władzy wykonawczej króla, potwierdzenie praw mieszczan - mieszczanie otrzymują równe ze szlachtą prawa cywilne oraz prawa do posiadania majątków, objęcie ochroną prawną chłopów oraz powołanie 100 - tysięcznego wojska. Twórcy ustawy - król Stanisław August, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj, Stanisław Małachowski - przygotowali ją w tajemnicy, a wnieśli na obrady, kiedy posłowie przeciwnego obozu nie wrócili jeszcze do stolicy po przerwie wielkanocnej.
W dniu uchwalenia Konstytucji większość z obecnych na sali 182 posłów głośną aklamacją zagłuszyla oponentów, wzywając króla Stanisława Augusta do złożenia przysięgi na nową Konstytucję. Odbyło się to w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego. Wydawało się, że i sytuacja wewnętrzna i koniunktura międzynarodowa muszą doprowadzić do zwycięstwa, jak to wtedy nazywano, "rewolucji".
Ostatni król, Stanisław August (fotografia obok), współtwórca przemian oraz współautor Konstytucji, poniósł istotne zasługi w zakresie przeprowadzenia reformy ustroju w Polsce.
Konstytucja spotkała się z ogromnym entuzjazmem - zaprzysięgano jej bronić jak kraj długi i szeroki. To druga po amerykańskiej, konstytucja na świecie. Choć w rok później została obalona podczas sprzeciwu magnatów zwanego Konfederacją Targowicką oraz interwencję rosyjską, po rozbiorach pozostała testamentem wolności i dumy.
W okresie II Rzeczypospolitej dzień 3 maja był świętem narodowym. Rocznica Konstytucji 3 Maja została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu RP z dnia 29 kwietnia 1919 roku. Święto, zlikwidowano w czasach PRL. Dnia 6 kwietnia 1990 roku, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przywrócił święto państwowe 3 Maja.
Jest to jedna z tych dat w historii Polski, która nabrała znaczenia szczególnego symbolu, symbolu odrodzenia i nadziei na zmiany. Trzeci Maj jest dziś największym świętem Polaków. Dzieło Sejmu Czteroletniego stało się inspiracją dla wszystkich pokoleń żyjących w niewoli, pomogło nam przetrwać zabory oraz pomaga także dzisiaj. Najważniejsze postanowienia tamtej Konstytucji nie straciły nic na aktualności.
Kościół katolicki tego dnia obchodzi święto Matki Bożej Królowej Polski. |
Internat MZSP
